Compost verhoogt de organische stof in kleigrond en kan de gewasopbrengst flink verbeteren. Dat blijkt uit zesjarig onderzoek in Lelystad, waarin groencompost bovenop reguliere bemesting werd toegediend. Let wel op mogelijke nitraatuitspoeling en beperkingen in compostkwaliteit en -beschikbaarheid.
Compost is een effectieve manier om het organische-stofgehalte op kleigrond te verhogen. Langjarig onderzoek toont voordelen, maar vraagt ook om aandacht voor nitraatuitspoeling en compostkwaliteit. Benut daarnaast ook andere mogelijkheden om organische stof – intern of extern – aan te voeren op het bedrijf.
Onderzoek naar compost op kleigrond
In een zesjarig onderzoek op kleigrond in Lelystad is gekeken naar de effecten van het toedienen van extra groencompost (20 en 40 ton/ha), bovenop reguliere bemesting met kunstmest. Het onderzoek richtte zich op opbrengst en verschillende bodemkwaliteit aspecten.
De belangrijkste bevinding is dat composttoediening het organische-stofgehalte van de bodem verhoogt. Dit leidt tot een grotere koolstofvoorraad en bevordert het bodemleven: de bacteriebiomassa nam toe, terwijl de schimmelbiomassa stabiel bleef.
Ook werd gemiddeld over zes jaren een hogere gewasopbrengst gemeten bij graan (+14% in 20 ton compost en +24% in 40 ton compost) en conservenerwten (+8% in 20 ton compost), ten opzichte van de reguliere bemestingsmethode.
Geen directe verbetering in structuurkenmerken
Ondanks deze voordelen was er geen duidelijk effect op de draagkracht, bewerkbaarheid of het vochtleverend vermogen van de bodem te zien tijdens de onderzoeksperiode. Deze aspecten zouden op termijn wel kunnen verbeteren, met name door de verhoging van organische stof in de bodem. De toename in nutriëntenaanvoer, met name stikstof en fosfaat, kan tevens resulteren in hogere overschotten en daarmee het risico op nitraatuitspoeling verhogen.
De economische analyse toont dat de maatregel gemiddeld genomen geen duidelijke winst of verlies oplevert, maar dat het effect per jaar en per perceel kan verschillen. Inpassing op het bedrijf wordt relatief eenvoudig geacht, zeker wanneer compost al beschikbaar is via een nabijgelegen leverancier. Wel is de beschikbaarheid van (goede kwaliteit) compost gelimiteerd, wat momenteel veel telers weerhoudt van het gebruiken.
De factsheet concludeert dat extra compost bijdraagt aan bodemvruchtbaarheid en koolstofvastlegging, maar dat aandacht nodig blijft voor uitspoeling van nutriënten en de kwaliteit van de compost.
Adviezen voor organische stofbeheer
- Maak een organische stofbalans over de gehele vruchtwisseling, niet per jaar of perceel.
- Zorg voor regelmatige aanvoer van gevarieerde organische stof.
- Externe OS-aanvoer heeft gevolgen voor de plaatsingsruimte van N en P, interne OS-aanvoer niet. Zoek dus ook mogelijkheden voor interne OS-aanvoer, door gewasresten en groenbemesters.
Links
Lees de factsheet met alle effecten op kleigrond hieronder:
Auteur: Martine Trip