Doordat droge voorjaren steeds vaker voorkomen, ook dit teeltjaar, moeten gewassen op zoek naar water dieper in het bodemprofiel. Maar daar stuiten de wortels op verdichte lagen. Als beregening geen optie is of sterk wordt belemmerd, leidt dit tot aanzienlijke droogteschade.
De verdichting van de ondergrond is al tientallen jaren een groeiend probleem. Doordat machines steeds zwaarder worden en er onder te natte omstandigheden wordt geoogst, neemt de druk op de bodem alleen maar verder toe. Hierdoor vermindert de doorlatendheid van de diepere lagen. Dat belemmert de beworteling en beperkt de capillaire werking, waardoor planten minder water kunnen opnemen.
Opbrengstverlies kan fors oplopen
Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat bodemverdichting in een normaal jaar al tot 10 procent opbrengstverlies kan leiden. In droge jaren kan dat oplopen tot 40 procent, afhankelijk van het gewas. Vooral als beregening geen optie is, wordt het effect van verdichting snel merkbaar in de opbrengst.
Preventie belangrijk
Om de bodem voldoende doorlatend te houden, is het belangrijk om de verdichting van de ondergrond te voorkomen. Is dit al het geval? Dan is het raadzaam de verdichting op te heffen. Aangezien opheffen veelal lastig is of tot herverdichting leidt, ligt de nadruk op preventie. Beperk de aslast tot 10 ton en houd de bandenspanning onder de 1 bar. Werken met vaste rijpaden kan ook bijdragen: daarmee blijft het grootste deel van het perceel vrij van structurele schade.
Droogte maakt probleem zichtbaar
Vaak wordt gezegd dat de effecten van bodemverdichting niet zichtbaar zijn; hierdoor is de motivatie om bodemverdichting te voorkomen niet heel groot. Langdurige droogte maakt dit echter wel zichtbaar. Voorjaarsdroogte zal vaker voorkomen, daarom is het van belang om ook de diepere bodemstructuur in goede conditie te houden door de bodem niet te zwaar te belasten.
Lees verder: Financiële gevolgen van bodemverdichting en de kosten van preventie (PowerPoint)
Auteur: Guido Bakema