Recentelijk zijn de resultaten van 14 jaar onderzoek naar gereduceerde grondbewerking op zavelgrond gepubliceerd (https://doi.org/10.18174/635821). In de lange termijnsysteemproef-BASIS wordt gereduceerde grondbewerking (met of zonder woelen), vergeleken met standaard ploegen.
Dit wordt ook wel een systeemproef genoemd. Het hele teeltsysteem beweegt namelijk mee met het verschil in grondbewerking. Bij gereduceerde grondbewerking blijven de groenbemesters bijvoorbeeld tot na de winter staan. Dit in tegenstelling tot ploegen waarbij de groenbemesters al voor de winter worden ingewerkt.
In het Project BASIS wordt zowel naar een gangbare als een biologische gewasrotatie gekeken. In de meeste gevallen is de opbrengsthoeveelheid en opbrengstkwaliteit bij gereduceerde grondbewerking vergelijkbaar of hoger ten opzichte van ploegen. Fijnzadige gewassen zoals peen en ui vormen hierop een uitzondering. De inzet van alternatieve mechanisatie (in dit geval de Twinrotor ruggenfrees), is de oplossing. Deze frees kan het zaaibed fijner maken, waardoor het opbrengstverschil wordt gladgestreken.
Het is interessant te constateren dat de dichtheid van de grond in de 10-30 cm bodemlaag hoger is bij gereduceerde grondbewerking. Deze verdichting heeft verder geen negatief effect op de dorworteling of de opbrengst. Het gaat hier mogelijk om positieve verdichting, ofwel verhoogde draagkracht, van de bodem. De organische stof in de bodem wordt anders over de bouwvoor (bovenlaag van de bodem) verdeeld. In de bovenste 15 cm is het percentage organische stof en de koolstofvastlegging significant hoger. In de bodemlaag daaronder juist lager. De gehele bouwvoor laat bij gereduceerde grondbewerking een trend zien naar een verhoogd organisch stofpercentage. Ook de stikstofvoorraad in de bodem valt in de bovenste 15 cm hoger uit. De uitspoeling van stikstof is bij beide grondbewerkingssystemen verwaarloosbaar.
Deze systeemproef laat zien dat gereduceerde grondbewerking op zavelgrond een realistische optie is voor de meeste Nederlandse akkerbouwgewassen. Er is een trend zichtbaar naar verhoogde bodemkwaliteit. Het is mooi om te zien dat menig akkerbouwer de gereduceerde grondbewerking geheel of gedeeltelijk omarmt. Op het gebied van klimaatadaptatie en -migratie blijven vragen onbeantwoord. Door het ontbreken van financiële ondersteuning zal de systeemproef met grondbewerking (evenals de proef in Vredepeel), in de loop van 2024 worden opgeheven. Graag ontvangen we suggesties voor onderzoeksvragen en ideeën om het systeemonderzoek voort te kunnen zetten. Hiermee zouden we deze vorm van grondbewerking verder kunnen onderzoeken en de resultaten kunnen delen met de praktijk.