Met de eindstreep in zicht maken deelnemers van het Europese bodemproject EJP Soil de balans op. Definitieve resultaten laten nog even op zich wachten maar er is al wel een aantal prioriteiten vastgesteld voor verder onderzoek, ook vanuit Nederland.
Het European Joint Programme (EJP) Soil ging in 2020 van start en is uitgevoerd door 26 onderzoeksinstituten en universiteiten uit 24 landen. Hoofddoel van het programma is om de bijdrage van landbouwbodems aan een aantal belangrijke maatschappelijke uitdagingen te vergroten en te werken aan preventie en herstel van bodemachteruitgang. De genoemde uitdagingen zijn beperking van klimaatverandering, duurzame landbouwproductie en het stimuleren van ecosysteemdiensten. Om die doelen te bereiken is een 4-tal succesfactoren benoemd:
- Onderzoeken van kennisbehoeften en bijdragen aan betere bodeminformatie.
- Opstellen van een strategische onderzoeksagenda m.b.t. ‘klimaatslim duurzaam bodembeheer’.
- Stimuleren van kennisuitwisseling over best-practices naar boeren, wetenschappers en beleidsmakers.
- Opstellen van praktische en onderbouwde aanbevelingen voor bodembeheer en stimuleren van de toepassing ervan.
Onderzoeksprojecten
WUR heeft deelgenomen aan diverse onderzoeksprojecten van EJP SOIL met de Europese partners, waaronder:
- Proeven met remote-sensing (met drone-camera’s en satellieten) om koolstofvastlegging te meten. Ook meting van lachgas-emissies.
- Inventarisatie van de kennis die beschikbaar is over duurzaam bodembeheer in het algemeen en over koolstofvastlegging in het bijzonder.
- Projecten om de beschikbare kennis via nationale programma’s te verspreiden.
- Projecten met boeren rond beloning van carbon-farming en het inpassen ervan in de bedrijfsvoering. Inclusief het vaststellen van de animo voor carbon farming.
Bevindingen en prioriteiten
In elk deelnemend land zijn National Hubs (vertaald als nationale platforms) ingesteld met vertegenwoordigers van beleid, onderzoek, onderwijs, adviesorganisaties, belangenbehartiging, agro-industrie, laboratoria en ngo’s. De platforms adviseren over onderzoek en dragen bij aan de kennisverspreiding. Nu het programma ten einde loopt wordt een strategische onderzoeksagenda voor de komende 10 jaar opgesteld. De nationale platforms stellen hiervoor de prioriteiten.
Het Nederlandse platform heeft, vooruitlopend op de definitieve uitkomsten, al een aantal belangrijke bevindingen en prioriteiten voor vervolg geformuleerd. In willekeurige volgorde:
- Het belang van een goede bodemkwaliteit wordt door Nederlandse telers onderschreven en ze zijn bereid om er in te investeren.
- De transitie naar duurzaam bodembeheer moet bottom-up gebeuren om succesvol te zijn.
- Er zijn stappen gezet op het gebied van kennisdeling over duurzaam bodembeheer maar het is nog niet op het gewenste niveau.
- Kennisontwikkeling en -verspreiding over bodembiologie en bodembiodiversiteit en de effecten ervan op de bodemkwaliteit hebben hoge prioriteit.
- Beleidsmaatregelen zijn nog wel eens conflicterend met maatregelen ten behoeve van duurzaam bodembeheer; dit vraagt veel aandacht.
Definitieve resultaten van Nederlands onderzoek binnen EJP Soil en een uitputtende prioriteitenlijst voor toekomstig onderzoek worden eind 2024 verwacht. Op 4 december wordt een workshop georganiseerd waarin de voor Nederland relevante resultaten van EJP SOIL gepresenteerd worden.