Door koolstof vast te leggen in landbouwgrond kunnen de gevolgen die broeikasgassen hebben op het klimaat beperkt worden. Hoe dat geregeld kan of moet worden tussen agrarische ondernemers enerzijds en andere partijen zoals overheden, bedrijven of particulieren anderzijds blijft een uitdaging. In het EJP Soil-project Road4Schemes worden binnenkort aanbevelingen gepubliceerd waarmee de organisatie van de koolstofvastlegging concreet kan worden aangepakt. Het is al duidelijk dat het organiseren van koolstofvastlegging maatwerk zal vragen. Het creëren van draagvlak bij agrarische ondernemers zorgt voor de grootste uitdaging. Dit zal op een effectieve en kostenefficiënte manier geregeld moeten worden, zonder (grote) afwentelingseffecten.
In het onderzoek kwam naar voren dat je koolstofvastlegging in principe op drie manieren kunt regelen:
- Door stimulansen vanuit het beleid. Zo kun je in de Ecoregeling van de EU punten en daarmee vergoeding ontvangen. Hiervoor kun je bepaalde maatregelen nemen om koolstof vast te leggen. Voorbeelden zijn: het inzaaien van kruidenrijk grasland of het telen van een rustgewas.
- Door het maken van afspraken tussen agrarische ondernemers en de afnemers van hun producten, zoals de zuivel- of de suikerindustrie. De koolstofvastlegging kan in dit geval beloond worden door een hogere prijs die de afnemer aan de ondernemer betaalt;
- Door de verkoop van koolstofcertificaten aan bedrijven, organisaties en particulieren die graag een steentje bijdragen aan koolstofvastlegging. Een koolstofcertificaat staat dan voor de vastlegging van 1 ton CO2 in de grond.
In het onderzoek is ook gekeken hoe agrarische ondernemers en beleidsmakers over koolstofvastlegging denken. Verschillende partijen zien kansen, maar diverse aspecten leveren ook zorg op. Een goed voorbeeld zijn de hoge kosten van het meten van de resultaten van koolstofvastlegging. Die metingen zijn in veel gevallen van invloed op de hoogte van de vergoeding voor de genomen maatregelen. Om hier meer inzicht in te krijgen zijn we door middel van workshops in gesprek gegaan met akkerbouwers en melkveehouders. De meeste akkerbouwers vinden koolstofvastlegging (of organischestofbeheer) een onderdeel van hun bedrijfsvoering, melkveehouders moeten meer aan het idee wennen. Zij maken zich met name zorgen over de productiviteit van hun grasland bij waterpeilverhoging, een maatregel om oxidatie van veen te beperken.
Het EJP Soil-project Road4Schemes is een onderzoeksproject waarin instituten uit tien Europese landen samenwerken. De deelnemende landen zijn Duitsland, Denemarken, Frankrijk, België, Italië, Oostenrijk, Zwitserland, Tsjechië, Turkije en Nederland. Het project liep van 1 januari 2022 t/m 31 december 2023. De resultaten worden momenteel verwoord in wetenschappelijke artikelen, rapporten en beleidsaanbevelingen en zullen de komende maanden naar verwachting beschikbaar komen op deze website.
Nadere informatie over het project en de werkpakketten is te vinden op de website van EJP Soil.
Bron: Thorsøe et al., 2024 (ingediend).
