In de PPS Beter Bodembeheer zijn de afgelopen jaren rekenregels afgeleid voor een tool die kan worden gebruikt bij het optimaliseren van de keuze van organische meststoffen. De tool is in ontwikkeling en nu nog gericht op nutriënten N, P en K, (effectieve) organische stof en gewassen op perceelniveau (aardappelen, suikerbieten en tarwe), maar in PPS BAAT (BemestingsAdviezen Akkerbouw Toekomstgericht) zal deze worden verbreed naar meerdere nutriënten, bekalking en toepassing op bedrijfsniveau.
Een breed scala aan meststoffen
Voor het uitvoeren van bemesting kan een akkerbouwer beschikken over een breed scala aan (organische en minerale) meststoffen. Zo komt er een steeds groter aantal meststoffen op de markt o.a. uit mestverwerking en uit recycling, waarbij de eigenschappen van die meststoffen sterk verschillen. Organische meststoffen en bodemverbeteraars zorgen in tegenstelling tot kunstmest voor de aanvoer van (effectieve) organische stof, waarbij er grote verschillen zijn in de aanvoer van effectieve organische stof per kg fosfaat. Die is relatief laag bij producten uit varkensmest en pluimveemest (5-7 kg EOS/kg P2O5) en relatief hoog bij producten uit rundveemest, geitenmest en schapenmest (25-30 kg EOS/kg P2O5) en composten (50-75 kg EOS/kg P2O5). De verhouding tussen werkzame nutriënten stikstof, fosfaat en kali varieert en komt nooit helemaal overeen met de nutriëntenbehoefte van gewassen. De grote verschillen in eigenschappen van meststoffen leiden ertoe dat de meststofkeuze een belangrijke sleutel is om te kunnen voldoen aan landbouwkundige én maatschappelijke/ milieukundige doelen, zoals het beperken van nitraatuitspoeling, ammoniakvervluchtiging en koolstofvastlegging.
De meest optimale combinatie
Het doel van dit deelproject binnen de PPS was om handvatten te ontwikkelen waarmee kan worden gekomen tot de meest optimale combinatie van (organische en minerale) meststoffen. Bij het afleiden van het optimale bemestingsplan voor een bedrijf wordt rekening gehouden met de landbouwkundige behoefte, de milieukundige en wettelijke randvoorwaarden en het aanbod van organische en minerale meststoffen op de markt. Dit kan worden gerealiseerd via een optimalisatie van kosten en baten, waarvoor rekenregels zijn ontwikkeld. Zoals aangegeven hebben we ons daarbij vooralsnog beperkt tot het perceelniveau en tot de nutriënten N, P en K én effectieve organische stof.
Ontwikkeling van de tool
Bij de uitvoering van de tool liepen we aan tegen het feit dat het lastig is om financiële baten van organische stofaanvoer en kosten van broeikasgasemissies te kwantificeren. Daarom wordt de ontwikkeling in de PPS BAAT voortgezet, waarbij het accent wordt verlegd naar het geven van inzicht in de effecten van een bepaalde meststofkeuze. Op basis daarvan kunnen tips en adviezen worden gegeven over de optimale inzet van meststoffen. Dit wordt in het vervolg uitgebreid naar meerdere nutriënten, bekalking en het bedrijfsniveau.