Een studie binnen EU-project EJP Soil bracht aan het licht dat in Europa meer dan 100 digitale tools beschikbaar zijn voor ondersteuning van het bodemmanagement. De acceptatie en gebruiksvriendelijkheid van deze tools is voor verbetering vatbaar.
De toekomstige vraag naar voedsel in Europa vraagt om een goed management van landbouwbodems. Een breed gebruik van geavanceerde tools die ondersteuning bieden bij de keuze uit bodemmaatregelen kan bijdragen aan goed bodemmanagement. In Nederland en elders in Europa zijn dergelijke tools in gebruik maar het was tot voor kort niet bekend welke tools beschikbaar zijn en hoe ze worden ingezet. Ook over de spreiding en acceptatie van Decision Support Tools (DST’s) binnen Europa was onvoldoende informatie beschikbaar. Daarom is in Europees verband een inventarisatie gemaakt van tools die zich richten op het management van organische stof, nutriënten en/of vochtvasthoudend vermogen. De keuze voor deze drie onderwerpen was in een eerdere studie door adviseurs bepaald. De inventarisatie is uitgevoerd in het EJP SOIL project Fostering soil management PRACtices and uptake and developing decision support TOols through LIVing labs in EU (PRAC2LIV).
Grote verscheidenheid
Voor de inventarisatie werd een vragenlijst over deze tools verstuurd aan de nationale coördinatoren van EJP SOIL-partners. Er kwamen enquêtereacties uit 18 Europese landen. Gezamenlijk identificeerden deze landen 156 tools waarvan er 112 voldeden aan de vooraf vastgestelde afbakening van ‘digitale DST’. Er was een grote verscheidenheid in type, technologie en doel; de tools varieerden van eenvoudige rekenmodules en activiteiten-planners tot complexere modellen, monitoringsystemen en op remote sensing gebaseerde systemen.
Beperkte acceptatie
De primaire gebruikers van deze DST’s zijn telers, adviseurs en andere erfbetreders. In workshops konden deze en andere stakeholders hun ervaringen met de tools delen. Daaruit bleek in veel gevallen een beperkte acceptatie van de beschikbare DST’s. Factoren die daarbij een rol speelden waren (onder andere) het ontbreken van een gebruiksvriendelijke interface, te hoge kosten en beperkte doelgerichtheid. Ook was de betrokkenheid van eindgebruikers bij de ontwikkeling van deze tools beperkt geweest; zij hadden behoefte aan een grotere rol in het ontwerpproces.
Webportaal voor bodemgezondheid
De studie bespreekt ook de inbedding van de drie inhoudelijke thema’s in het grotere geheel van bodemgezondheid. Dit zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van een webportaal met tools voor bodemgezondheid, die zoveel mogelijk op elkaar aansluiten en geschikt zijn voor verschillende schaalniveaus. Een dergelijke webportaal zou niet alleen voor telers interessant kunnen zijn, maar ook Europees beleidsinitiatieven zoals de Soil Mission kunnen ondersteunen. Het rapport beveelt ook aan om eindgebruikers vanaf het begin mee te nemen in de ontwikkeling van tools.
Marjoleine Hanegraaf, Ardy Saarloos, en Daniel Simonse
Voor meer informatie: Marjoleine Hanegraaf
Foto: SLU, Sweden