Binnen dit onderzoek worden maatregelen ontwikkeld die de bodemgezondheid en bodemweerbaarheid verbeteren. Onderzocht wordt hoe bodemweerbaarheid precies werkt en hoe bodemweerbaarheid te meten valt.
Inleiding
Binnen dit onderzoek worden maatregelen ontwikkeld die de bodemgezondheid en bodemweerbaarheid verbeteren. Onderzocht wordt hoe bodemweerbaarheid precies werkt en hoe bodemweerbaarheid te meten valt. Het bodemleven is betrokken bij talloze processen (bodemdiensten) zoals bodemweerbaarheid, afbraak en vorming van organische stof, het vastleggen en vrijmaken van plantopneembare nutriënten. Bodemgezondheid is van cruciaal belang voor een duurzame gewasproductie. De bodemgezondheid staat echter sterk onder druk. Bovendien beperkt wetgeving in toenemende mate het gebruik van chemische grondontsmettingsmiddelen en (kunst)mest, waardoor het beter benutten van natuurlijke processen essentieel is voor handhaving van de productie.
Duurzaam bodembeheer dat optimaal gebruik maakt van het bodemleven levert daarom niet alleen een goede gewasproductie, maar zorgt ook voor minder verliezen van koolstof en nutriënten, minder erosie, betere waterinfiltratie en waterberging, minder last van droogte en grotere veerkracht.
Het onderzoek richt zich op maatregelen die het bodemleven stimuleren en daarmee de bodemgezondheid en bodemweerbaarheid positief beïnvloeden. Hierbij wordt zowel samengewerkt met veldonderzoek als met fundamenteel onderzoek naar werkingsmechanismen.
Werkwijze
Het onderzoek richt zich op de volgende kennisvragen:
- Welke maatregelen, zoals (organische) bemesting, compost, groenbemesters, grondbewerking, gewasresten, leiden tot een goede bodemweerbaarheid en bodembiologie en hoe kan je dit proces versnellen? Zijn er specifieke bodemverbeteraars en/of micro-organismen die hieraan bijdragen?
- Welke biotoetsen zijn praktisch uitvoerbaar en geven relevante kennis over de ziektewerende eigenschappen van een bodem?
- Welke parameters zijn relevant om de biologische bodemkwaliteit te meten?
- Welke factoren en maatregelen binnen systeemonderzoek dragen bij aan bodemweerbaarheid?
- Wat is het effect van (nieuwe) chemische en biologische bestrijdingsmethoden op bodembiologie en bodemweerbaarheid (bv. anaerobe grondontsmetting, biofumigatie)?
- Hoe kunnen diverse innovatieve maatregelen geïntegreerd worden in een voor de praktijk toepasbare strategie?
Perspectiefvolle maatregelen voor het verhogen van bodemweerbaarheid worden getoetst op hun werkzaamheid voor verschillende pathogenen in kas- en veldproeven. Hiervoor worden een aantal biotoetsen ontwikkeld die indicatief zijn voor het bepalen van ziektewering tegen verschillende pathogenen, zoals Rhizoctonia, Meloidogyne, Pythium en Pratylenchus. Ook andere bodembiologische analyses van gronden worden uitgevoerd, om zo te komen tot een set aan biologische bodemindicatoren voor bepaalde bodemdiensten.
Meerjarige effecten van maatregelen (bijv. opbouw organische stof, gebruik van groenbemesters en grondbewerking) op ziektewering worden getoetst in samenhang met systeemproeven en andere veldproeven.
Ook het effecten van een aantal innovatieve bestrijdingsmethoden op ziektewering wordt onderzocht; bestrijding van bodempathogenen zonder reductie van ziektewering zal de opbouw van pathogeenpopulaties remmen en daarmee duurzaamheid van de maatregel ten goede komen.
De resultaten van het onderzoek vindt u terug in de nieuwsberichten en publicaties.
Projecten
- ‘Maatregelen opbouwen van weerbaarheid’: perspectiefvolle maatregelen voor het verhogen van bodemweerbaarheid worden getoetst op hun werkzaamheid voor verschillende pathogenen in kas en veldproeven. Hiervoor wordt eerst een overzicht gemaakt van aanwezige kennis t.a.v. maatregelen die ziektewering stimuleren per pathogeen in de belangrijkste akkerbouw gewassen. In 2020 wordt in aanvulling hierop een overzicht gemaakt van de kennis van de effecten van bodemmaatregelen tegen bodeminsectenplagen.
- ‘Ontwikkelen biotoetsen voor weerbaarheid’: in dit project wordt een selectie van beschikbare toetsen gevalideerd en worden nieuwe toetsen ontwikkeld waarbij gebruik gemaakt wordt van bodemmonsters die verschillen in weerbaarheid.
- ‘Bodembiologische parameters’: in dit project worden bodembiologische analyses van gronden die verschillen in bodemgezondheid en -kwaliteit uitgevoerd, om zo te komen tot een set aan biologische bodemindicatoren voor bepaalde bodemdiensten.
- ‘Effect van maatregelen binnen systeemproeven op bodemweerbaarheid’: binnen de lange termijn proeven wordt het effect van verschillende maatregelen (organische stofbeheer, toepassing groenbemesters, grondbewerking en biologisch versus conventioneel systeem) op bodemweerbaarheid in relatie tot verschillende grondsoorten onderzocht.
- ‘Effect van (nieuwe) chemische en niet chemische bestrijdingsmethoden op bodembiologie en bodemweerbaarheid’: m.b.v. biotoetsen wordt het effect van nieuwe bestrijdingsmethoden (bv. inundatie, anaerobe grondontsmetting, bodem resetten) op bodemweerbaarheid getoetst.
- ‘Maatregelen in de praktijk integreren’: Verschillen in ziektewering op praktijkpercelen met uiteenlopende factoren (grondsoort, maatregelen, teeltsysteem) worden geëvalueerd en gecorreleerd aan een groot aantal andere metingen die in andere projecten worden verzameld. Deze kennis geeft inzicht in het belang van ziektewering op praktijkschaal en draagt tevens bij aan de selectie van bodemindicatoren voor bodemkwaliteit.
- ‘Bodemgezondheidsexperiment te Vredepeel’: het betreft hier de lange termijn proef ‘Bodemgezondheidsproef’ waarin experimenteel onderzoek uitgevoerd wordt aan verschillende management aspecten (organische stof beheer, grondbewerking, vruchtwisseling, biologisch en gangbaar beheer, specifieke maatregelen voor verbetering bodemgezondheid) die invloed hebben op bodemleven en bodempathogenen.
Publicaties
Kijk voor een volledig overzicht van publicaties op Publicaties - Gezonde bodem.