Gezonde bodem - Beter Bodembeheer

Wetenschappelijke artikelen

Kurm, V., Visser, J., Schilder, M. et al. 2023. Soil Suppressiveness Against Pythium ultimum and Rhizoctonia solani in Two Land Management Systems and Eleven Soil Health Treatments. Microb Ecol.
Postma, J., et al. 2023. Potential of organic soil amendments to control soil borne pathogens. Biological and Integrated Control of Plant Pathogens - IOBC-WPRS Bulletin 165: 66-70.
Hanegraaf M.C., De Haan J., Vervuurt W., Schnabel S., Van den Elsen E. & S. Visser. 2023. Evaluation of soil indicators for agriculture in The Netherlands. Abstract voor de jaarlijkse conferentie van de European Geoscience Union (EGU).
Ros, G. H., Verweij, S. E., Janssen, S. J. C., De Haan, J., & Fujita, Y. 2022. An Open Soil Health Assessment Framework Facilitating Sustainable Soil Management. Environmental Science and Technology, 56(23), 17375-17384.
Giulia Bongiorno, Joeke Postma, Else K. Bünemann, Lijbert Brussaard, Ron de Goede, Paul Mäder, Lucius Tamm, Barbara Thuerig, 2019. Soil suppressiveness to Pythium ultimum in ten European long-term field experiments and its relation with soil parameters. Soil Biology & Biochemistry 133: 174-187.
Van den Hoogen, J., Geisen, S., G. Korthals, et al. 2019. Soil nematode abundance and functional group composition at a global scale. Nature 572, 194–198.
Gerard W. Korthals, Leendert P.G. Molendijk and Johnny H.M. Visser, 2019 Management strategies to manipulate nematodes, soil biodiversity and disease suppressiveness. Abstract, The 22nd symposium of the nematological sosciety of South Africa
C. Vazquez, R. G. M. de Goede, G. W. Korthals, M. Rutgers, A. J. Schouten, R. E. Creamer, 2019. The effects of increasing land use intensity on soil nematodes: a turn towards specialism. Functional Ecology. 33:2003–2016.
Afnan K.A. Suleiman, Paula Harkes, Sven van den Elsen, Martijn Holterman, Gerard W. Korthals, Johannes Helder, Eiko E. Kuramae. Organic amendment strengthens interkingdom associations in the soil and rhizosphere of barley (Hordeum vulgare). Science of the Total Environment 695 (2019)
L Lupatini, Manoeli; Korthals, Gerard W.; Roesch, Luiz F. W.; et al. Long-term farming systems modulate multi-trophic responses. SCIENCE OF THE TOTAL ENVIRONMENT 646: 480-490 JAN 1 2019
L Tamm, B Thuerig, G Bongiorno, J Postma, JG Fuchs, T Oberhänsli, 2018. Management of soil suppressiveness against soil-borne diseases. PHYTOPATHOLOGY 108 (10S) S1.264.
Laura B. Martínez-García, Gerard W. Korthals, e.a Organic management and cover crop species steer soil microbial community structure and functionality along with soil organic matter properties. Agriculture, Ecosystems and Environment 263 (2018) 7–17.
R Gómez Expósito, I de Bruijn, J Postma and JM Raaijmakers (2017). Current insights into the role of rhizosphere bacteria in disease suppressive soils. Frontiers in Microbiology 8: 2529.

Rapporten

Dekkers, Maria-Franca; Trip, Martine; Balen, Derk van; Huizinga, Kris; Haagsma, Wiepie; Sprangers, Timo. 2023. Effects of reduced tillage on (cash) crop yields, soil quality and other ecosystem services; Results from 2009 till 2022 of the long term experiment BASIS, the Netherlands. Wageningen Research, Rapport WPR-1033.
Vervuurt, W., Toren, M., Visser, J.H.M., Brinkman, E.P., Kurm, V., Sprangers, T., Specken, JW., van Asperen, P., van den Berg, W., van Geel, W.C.A., Schnabel, S.K., Korthals, G.W., Wesselink M. en de Haan, J.J. 2023. The effect of soil measures on ecosystem services in the long-term experiment ‘Bodemkwaliteit Veenkoloniën’. Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten, No. WPR-OT 1024.
Ros, G. H., de Haan, J. J., Fuchs, L. M., & Molendijk, L. 2023. Bodembeoordeling van landbouwgronden voor diverse ecosysteemdiensten: ontwikkeling van de BLN, versie 2.0. Rapport / Wageningen University & Research, Business unit Open Teelten; No. WPR-OT-1030). Wageningen Plant Research.
Fujita Y, De Haan JJ & GH Ros. 2023. Evaluation of pedotransfer functions for soil indicators of BLN, Nutrient Management Institute BV, Wageningen, Rapport 1819.N.23, 22 pp.
Visser, J., Brinkman, P., Molendijk, L., & Korthals, G. 2023. Bodemgezondheidproef 2017-2020: Langjarig onderzoek aan het effect van (bodem)maatregelen en teeltsystemen op plant parasitaire nematoden, gewasopbrengst en bodemvruchtbaarheid (nutriënten). Rapport WPR-OT 986.
Van den Dool KCH, GH Ros & SE Verweij. 2023. Endpoints voor het BodemKwaliteitsPlan. Nutriënten Management Instituut BV, Wageningen, Rapport 1819.N.23.C, 16 pp.
Viola Kurm, Pella Brinkman, Johnny Visser, Jaap Bloem en Gerard Korthals. 2023. Effecten van 10 bodemmaatregelen op de bodemgezondheid. Voorjaar 2021 metingen. rapport WPR-1247 doi.org/10.18174/634349 Riechelman WH & GH Ros. 2023. Ex-post evaluatie van bodemtools. Ontwikkeling van een toetsingsprotocol, versie 2023-1, Nutriënten Management Instituut BV, Wageningen, Rapport 1819.N.20A, pp 33.
Riechelman WH & GH Ros. 2023. Ex-post evaluatie van bodemtools. Ontwikkeling van een toetsingsprotocol, versie 2023-1, Nutriënten Management Instituut BV, Wageningen, Rapport 1819.N.20A, pp 33.
Visser, J., Brinkman, P., Molendijk, L., & Korthals, G. 2023. Bodemgezondheidproef 2017-2020: Langjarig onderzoek aan het effect van (bodem)maatregelen en teeltsystemen op plant parasitaire nematoden, gewasopbrengst en bodemvruchtbaarheid (nutriënten). Rapport WPR-OT 986.
Ros GH, Fujita Y & J de Haan. 2022. Inzet van sensoren voor evaluatie bodemkwaliteit BLN, Nutriënten Management Instituut BV, Wageningen, Rapport 1819.N.23.B, x pp.
Van den Dool K & GH Ros. 2022. API ontwikkeling voor Bodem Kwaliteitsplan, Nutriënten Management Instituut BV, Wageningen, Rapport 1819.N.22.B, 15 pp.
Selin Norén, I., Vervuurt, W., Bakker, N., Koopmans, C., Verstand, D. & de Haan, J. 2022. Analyse van bodemmaatregelen: effecten op bodemfuncties en toepasbaarheid: Integrale analyse van de resultaten uit de PPS Beter Bodembeheer. WPR-OT-898
V Kurm, J Visser, J Postma, G Korthals, 2022. Bodemgezondheidproef 2017-2020: Langjarig onderzoek naar het effect van verschillende maatregelen en teeltsystemen op het bodemmicrobioom en ziektewering. Wageningen Research, Rapport 63 pp.
JHM Visser, P van Asperen, J Postma, LPG Molendijk. 2022. Beheersing bodempathogenen met de Gezondgewastool. Gewasbescherming 53 (3), 66-67.
de Haan, J. J. (Ed.) (2022, May). Werken aan een duurzame bodem die werkt voor jou. Beter Bodembeheer.
Termorshuizen, A.J.; Molendijk, L.P.G.; Postma, J. 2020. Beheersing van bodempathogenen via bodemgezondheidsmaatregelen; Een overzicht van de beschikbare kennis voor een selectie van akkerbouwgewassen met hun bijbehorende bodemziekten. Rapport WPR-955.
Erik van den Elsen, Dorothee van Tol-Leenders, Kees Teuling, Paul Romkens, Janjo de Haan, Gerard Korthals, Arjan Reijneveld, 2020. De staat van de Nederlandse landbouwbodem in 2018 Op basis van BLN indicatoren en CC-NL data en methodiek. Rapport 3048,
Gera van Os & Joeke Postma 2020. Werkgroep Bodempathogenen en bodemmicrobiologie – Microben zijn net mensen. Jaarverslag. Gewasbescherming 51(2): 61-61.
J. Postma (2019) Gezonde planten in een weerbare bodem, pagina 23-25. In: T.H. Jetten, W.J. van der Weijden en E.T. Lammerts van Bueren (red.). Integrale veerkracht: van bodemgezondheid naar gezondheid van plant, dier en mens; Rapport Symposium 7 december 2018 in Utrecht. Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding. www.ridlv.nl, 61 pagina’s.
Termorshuizen, A.J., Molendijk, L.P.G., Postma, J., 2020. Beheersing van bodempathogenen via bodemgezondheidsmaatregelen; Een overzicht van de beschikbare kennis voor een selectie van akkerbouwgewassen met hun bijbehorende bodemziekten. Rapport WPR-955.
P Brinkman, J Visser, L Molendijk, G Korthals. Bodemgezondheidproef 2019: effect van maatregelen en teeltsystemen op milieuaaltjes. Wageningen Research, Rapport WPR-OT 925
J. Visser & L. Molendijk, 2019. Bodemkwaliteit Bodemgezondheid, jaarverslag 2018.

Conferenties

Vakbladartikelen

Praktijkdag Leve(n) de Bodem geeft inzicht. v/d Grond 6e jaargang, uitgave 13, pag. 26 en 27 1/01/23.
de Haan, J. J. 2023. Boer, verdiep je in de bodem. Aardappelwereld, 77(4), 11.
Rianne Vinke & Janjo de Haan (red). Beter Bodembeheer krant. juni 2023.
Jorg Tönjes. 2023. Samenwerking Beter Bodembeheer levert akkerbouw informatie over duurzame bodem. Topbodem 28 juni 2023.
J. Postma, JHM Visser, P. van Asperen, L.P.G. Molendijk, 2022. Beheersing van bodempathogenen via bodemgezondheidsmaatregelen–van desk study naar interactieve tool. Gewasbescherming 53 (3), 68.
de Haan, J. J., Postma, J., & Hanegraaf, M. C. 2022. Integraal beheer landbouwbodems als bijdrage voor natuur en landschap. Vakblad Natuur Bos Landschap, 19(189), 26-29.
Bodem: Maatregelen in de landbouw tegen bodempathogenen.
Bodem: Inzet bodemkennis voor een duurzamere gewasbescherming.
Artikel met uitleg over het BKP: https://www.beterbodembeheermagazine.nl/beter-bodembeheer-magazine-editie-1/het-bodemkwaliteitsplan.
Aad Termorshuizen, Joeke Postma & Leendert Molendijk, 2020. Deskstudy: Beheersing van bodempathogenen via bodemgezondheidsmaatregelen. Gewasbescherming 15(1): 19.
Johnny Visser en Paulien van Asperen. 2020. Afrikaantjes praktijkrijp voor aanpak wortellesieaaltjes. Nieuwe oogst 8/12
Johnny Visser en Paulien van Asperen. Online magazine: Aaltjesbeheersing in drie stappen 8/11
Joeke Postma & Mirjam Schilder, 2020. Ziektewerende grond – feit of fictie? bericht Beter Bodembeheer, 30 april 2020.
Postma & Schilder, 2020. Ziektewerend vermogen van de bodem. In: Beter bodembeheer magazine, p. 6.
Bericht in Gewasbescherming 50 (4): 156-157
Interview Joeke Postma door Tijs Kierkels: Wat is er werkelijk bekend over bodemweerbaarheid? Voor special gezonde bodem, gezond gewas, Hortipoint, 29-3-2019
G. van Os, J. Postma, 2019. Van containerveld naar het Van der Puttenplein. Werkgroep Bodempathogenen en bodembiologie; jaarverslag 2018. Gewasbescherming 50: 99.
G van Os, J Postma, 2018. Werkgroep Bodempathogenen en bodemmicrobiologie. Gewasbescherming 49 (1), 17.
Tagetes pakt langdurig wortellesieaaltjes aan! Leendert Molendijk en Johnny Visser, Groente en Fruit, 31 augustus 2018
R. Gomez Exposito, J. Postma, I. de Bruijn and J.M. Raaijmakers, 2017. Microbioom-analyses zorgen voor nieuwe inzichten in de microbiële populaties van Rhizoctonia-ziektewerende gronden. Gewasbescherming 48(1):24.
G. van Os en J. Postma, 2017. Werkgroep Bodempathogenen en bodemmicrobiologie. Gewasbescherming 48(1): 17.
Korthals, G.W., Berg, W. van den, Molendijk, L.P.G., Visser, J.H.M., 2017. Management strategies to manipulate soil biodiversity and disease suppressiveness. Gewasbescherming 48 (1). - p. 25

Posters

Berichten

Jorg Tönjes, (interview J. Postma) 2018. Wetenschap verkent biologische bodemweerbaarheid. Agrio Akkerwijzer (webbericht), 21-11-2018.
Biologisch bodemmanagement en groenbemesters beïnvloeden het microbioom, het functioneren van de bodem en de kwaliteiten en kwantiteit van de organische stof. Gerard Korthals, Laura B. Martínez-García.
Maatregelen voor gezondere bodem. Bericht website Beter Bodembeheer, 29-5-2017.
J. Postma en R. van der Maas, 2017. Ziektewerende eigenschappen van organisch materiaal en bodemleven aantoonbaar. Bericht website Beter Bodembeheer, 1-6-2017 https://www.beterbodembeheer.nl/nl/beterbodembeheer/show/Ziektewerende-eigenschappen-van-organisch-materiaal-en-bodemleven-aantoonbaar.htm
Postma J. & Visser J. (Johnny), 2017. Grond ontsmetten met behoud van bodemweerbaarheid, kan dat? Bericht website Beter Bodembeheer 29-12-2017.
L. Molendijk, 2017. Moedermoord in de bodem. Bericht + YouTube. Website beter Bodembeheer 3- 2-2017

Video

Overigen

Maatregelfactsheet – Steenmeel toedienen – Dalgrond
Maatregelfactsheet – Grondontsmetting – Zand
Maatregelfactsheet – Extra compost toedienen – Zand
Maatregelfactsheet – Extra compost toedienen – Klei
Maatregelfactsheet – Ca/Mg verhouding optimaliseren – Dalgrond
Maatregelfactsheet – Aaltjes bestrijden net tagetes – Zand
Maatregelfactsheet – Maaimeststoffen toedienen – Klei
Overzichtschema Klei
Overzichtschema Zand
Flyer: 11 jaar kennis uit Bodemkwaliteit op Zand
Flyer: 12 jaar kennis uit BASIS
Flyer: 15 jaar kennis uit Bodemgezondheid
Flyer: 9 jaar kennis uit Bodemkwaliteit Veenkoloniën
Methode ontwikkeld om bodems te testen ziektewering tegen Pratylenchus penetrans